ساختار دستگاه عصبی

سیستم عصبی انسان به دوقسمت تقسیم می شود:

1. سیستم عصبی محیطی.

2. سیستم عصبی مرکزی.

سیستم عصبی مرکزی از دو قسمت تشکیل می شود.

1. سیستم عصبی مرکزی که همان مغز است.

2. نخاع: رابط بين دستگاه عصبي محيطي و مرکزي است

سلول هاي تشکيل دهنده ی سيستم عصبي عبارتند از:

1- نورون: واحد اساسي دستگاه عصبي است. نقش نورون انتقال پیام عصبی از پایانه های حسی به مغز و بالعکس می باشد.

2. گلیا: نقش نگه دارنده سلول های عصبی و همچنین تنضیف پایانه های عصبی را بر عهده دارد.

نورون از سه قسمت اصلي تشکيل شده:

1-دندريت 2-جسم سلولي 3-اکسون

انواع نورون:

1-نورون حسي 2-نورون حرکتي 3-نورون رابط



مغز خود به سه بخش یا سه لایه تقسیم می شود:

1. هسته مغز که شامل 7قسمت مي شود:

1-بصل النخاع: کنترل تنفس وتنظيم بازتاب را به عهده دارد.

2-پل مغزي: در کنترل خواب و انگيختگي اثر دارد.

3.مخچه : ساختار گردي دارد و نقش مهمي در هماهنگي ايفا مي کند.

4-تالاموس: اطلاعات بدست آمده از گيرنده هاي حسي را دسته بندي کرده و به قشر مخ هدايت مي کند.

5-هيپو تالاموس: تنظيم هيجانات و پاداش و هدايت دستگاه غدد درون ريز را به عهده دارد.

6-غده ي هيپو فيز: بر دستگاه غدد درون ريز اثر دارد و به تنظيم توليد هورمون ها مي پردازد.

7-تشکيلات شبکه اي: به تنظيم حالات برانگيختگي وهشياري مي پردازد.

2. دستگاه ليمبيک: شبکه گسترده اي از نورون ها که تالاموس وهيپو تالاموس را به بخشهايي از قشر مخ متصل مي کند. در حافظه، يادگيري، و احساسات نقش مهمي دارد. از دو سازه اصلي تشکيل شده است:

1- هيپوکامپ (دم اسبي): در ثبت وقايع و تغيير رفتار نقش دارد.

بادامه در هیپوکامپ قرار دارد و مرکز تشخيص خطر است. درکنترل و دراثر گذاري بر فعاليت ها و احساسات نقش دارد.

2. سازه کوچکتر ليمبيک: که شامل اجزای زیر است.

1-2 فورميکس وپاراهيپو کمپوس.

2-2 شيارهاي کمربندي مغز.

3. قشرمخ: عالي ترين کارهاي ذهني چون فکرکردن و برنامه ريزي را به عهده دارد

دونيمکره دارد که هر کدام شامل چهار لوب است:

1-لوب پيشاني : درکنترل ماهيچه هاي حرکتي .هوش و شخصيت دخالت دارد.

2-لوب پس سري : در بينايي نقش دارد وبه ما امکان تشخيص اشيا را مي دهد.

3-لوب گيجگاهي: در شنيدن، پردازش زباني وحافظه دخالت دارد.

4-لوب اهيانه اي: در ثبت موقعيت فضايي.توجه و کنترل حرکت دخالت دارد. در ادراکات حسي نيز نقش دارد.

از لحاظ کارکرد مخ به 5 ناحيه تقسيم مي شود:

1.ناحيه حسي : بر احساسات ما نظارت مي کند و جايگاهش در قطعه آهيانه اي است.

2.ناحيه حرکتي اوليه: در حرکات ارادي نظارت دارد و در قطعه پيشاني قرار گرفته .

3.ناحيه بينايي اوليه: درقطعه پس سري است

4.ناحيه شنوايي اوليه: درقطعه گيجگاهي قرار دارد.

5.نواحي ارتباطي: درقطعه پيشاني قرار دارد.در فرايندهاي فکري مثل مسئله گشايي دخيل است.

منابع:

1)سانتراک ((زمينه روانشناسي)). ترجمه: مهرداد فيروز بخت،ت هران، رسا 1383

2)هيلگارد ((زمينه روانشناسي)). ترجمه: براهني وهمکاران، تهران، ارجمند 1384

تهيه :ندا شيرزادي