پرخاشگری منفعلانه امری است که اگر بدان توجه نشود منجر به اخلال در روابط به صورت طولانی مدت می شود و بر وخاومت روابط می افزاید. پرخاشگری منفعلانه به معنای آن است که نیرو و مجالی برای ابراز آشکار احساسات نیست و فرد برای برزو خشم خود به شیوه های منفعلانه روی می آورد مثلاً جواب سلام شما را نمی دهد، تکالیف و وظایفش را انجام نمی دهد، کاری می کند که شما آزار ببینید و تمامی این کارها را به صورت آگاهانه و عمداً انجام می دهد. این نوع پرخاشگری در روابطی که یکی ضعیف تر از دیگری است بیشتر مشاهده می شود. یک نمونه از این روابط روابط دانش آموز و معلم است. که در این روابط دانش آموزان معمولاً نمی توانند خشم خود از معلم را به صورت آشکارا بروز دهند و به روش های منفعلانه روی می آورند. لذا معلم باید دقت کند که نشانه های این نوع پرخاشگری را بشناسد و در پی رفع آن بر آید. وگرنه روابط او با دانش آموزان دچار اخلال می شود. این خشم فرو خورده که به صورت منفعلانه بروز می کند، می تواند مدت ها به طول بیانجامد بدون اینکه مسدله حل شود. در روابط بین معلم و دانش آموزان (خصوصا دانش آموزان ابتدایی) که لازم است بیشتر به کیفیت رابطه ی عاطفی توجه شود، معلمان باید پرخاشگری های منفعلانه کودکان را مد نظر داشته باشند.
در کتاب لبخند خشمناک، پرخاشگری منفعلانه عبارت است از اینکه عمداً احساسات را توسط ماسکی نشان دادن. نشانه های رفتاری در پرخاشگری منفعلانه چیست؟
1. حاشا کردن زبانی خشم و عصبانیت در عین حالی که عصبانیتش مشخص است (خوبم، چیزی نیست).
2. موافقت زبانی با شما اما برعکس عمل کردن. مثلاً دانش آموز می گوید: کلاس را کثیف نمی کنم. اما این کار را انجام می دهد.
3. قطع کردن مکالمات و عدم میل به مکالمه. مثلاً دانش آموز با شما صحبت نمی کند. توجه داشته باشید این حرف نزدن ممکن است دلایل دیگری هم داشته باشد مثلاً ترس.
4. بی کفایتی تعمدی. مثلاً دانش آموز به شما می گوید: نمی توانم وسایلم را جمع کنم، (در صورتی که می تواند). یا دانش آموز می گوید نمی توانم فلان حرکت ورزشی را انجام دهم (در صورتی که می تواند). باز هم توجه داشته باشید همه ی بی کفایتی ها را به پرخاشگری منفعلانه ربط ندهید.
5. فراموش کردن یا گم کردن و جاگذاشتن امور مهم. مثلاً دانش آموز می گوید یادم رفت دفتر مشقم را بیاورم. یادم رفت تکالیف ریاضی را انجام دهم. و از این طریق می خواهد شما را اذیت کند و به عبارتی خشم خود را فرو بنشاند.
6. اجتناب از مسئولیت برای وظایف. مثلاً دانش آموزی مسئول نظافت کلاس است اما به مسئولیتش توجهی نمی کند. چون به این صورت خشم خود را به شما نشان می دهد.
اولین مرحله در برخورد مناسب با پرخاشگری منفعلانه این است که پرخاشگری منفعلانه را بشناسید. یعنی همان مواردی که در بالا ذکر شد. بعلاوه اینکه رفتار های ناشی از پرخاشگری منفعلانه در پی بروز خشم و نشان دادن قدرت هستند و هدفشان بیشتر قدرت نمایی و آزار طرف مقابل است.
مرحله دوم این است که پرخاشگری منفعلی که نسبت به ما شده را به دیگری انتقال ندهیم. مثلا: اگر دانش آموزی عمدا تکالیفش را انجام نداده ما هم عمدا در حظور وغیاب کلاسی اسمش را نخوانیم. به این طریق پرخاشگری منفعلانه را آموزش می دهیم و آن را تایید می کنیم.
مرحله سوم این است که به دانش آموز بیاموزید که عصبانیت بخشی از زندگی ما است نه خوب است نه بد. انسان ها در زندگی یاد می گیرند که عصبانیت بد است و باید آنرا مخفی کرد. اما این درست نیست.
مرحله چهارم: کودکان را تشویق کنیدکه عصبانیت خود را بدون توهین کردن به دیگران بروز دهند.
مرحله پنجم: عصبانیت آشکار کودکان را بپذیرید و مقابله به مثل نکنید.
.....................................
منبع:
سلام .از ابراز لطفتان ممنونم .و همين طور از اشنايي با وب شما بسيار خرسندم ./پرخاشگري منفعلانه مطالعه شد .مفيد بود متشكرم
پاسخحذف