دوستی از طریق وبلاگ پیشین پرسیده بود که تفاوت برنامه ریزی درسی و برنامه ریزی آموزشی چیست؟ به ذهنم رسید که پاسخ ایشان را در وبلاگ بگذارم شاید برای دیگران هم مفید باشد.
برنامه ریزی آموزشی
برای برنامه ریزی آموزشی تعاریف مختلفی در کتاب فیوضات ذکر شده که در اینجا برخی از آنها را ذکر می کنم
لکت: برنامه ریزی آموزشی فراگردی است برای تعیین کردن هدف های مناسب، تشخیص دادن مسائل و نیازها و امکانات و محدودیت هایی که برای رسیدن به آن هدف ها موجود است یا محتملاً وجود خواهد یافت، و تنظیم کردن فعالیت هایی که برای رسیدن به آن هدف ها لازم است.
زی ملمان (1973): برنامه ریزی آموزشی فراگردی است که مشتمل بر تعیین نیازهای آموزش و پرورش، تنظیم استراتژی برای بر آوردن نیازهای مزبور، تهیه طرح ها و پروژه های اجرایی استراتژی مزبور، و گرد آوردن آنها در یک مجموعه یا سند.
یونسکو (1970): برنامی ریزی آموزشی برداشتی است منطقی و علمی برای حل مسائل آموزشی. چنین برداشتی مشتمل بر تعیین هدف ها و منابع، بررسی شقوق مختلف عمل و انتخاب عاقلانه بین آنها، تصمیم گیری در مورد هدف های مشخص در محدوده ی زمان معین، و بالاخره سازکردن بهترین تدابیر و وسایل برای تحقق بخشیدن منظم به تصمیمات مزبور.
برنامه ریزی درسی
اصطلاح برنامه درسی به معانی مختلفی به کار برده شده است. از جمله به عنوان برنامه ای برای یک موضوع درسی خاص در یک پایه ی تحصیلی مشخص، در طول یک دوره ی تحصیلی، یا به عنوان برنامه ی موضوع های مختلف درسی در طول یک دوره ی تحصیلی.
در سال های اخیر مفهوم برنامه درسی گسترش یافته است تا آنجا که برنامه تفضیلی کلیه فعالیت های یادگیری فراگیرنده، انواع وسایل آموزشی، پیشنهاداتی در مورد راهبردهای یادگیری و شرایط اجرای برنامه و .... را شامل شده است.
برنامه درسی شامل سلسله فعالیت هایی به شرح زیر است. تهیه و تنظیم فهرست رئوس محتوای درسی، تهیه و تولید مواد و وسایل آموزشی و به اجرا در آوردن و جایگزین کردن برنامه درسی در قالب نظام آموزشی (لوی، 1923).
به عبارت ساده تر برنامه ریزی درسی، شامل محتوای برنامه دروس است. گاهی برنامه درسی در مفهوم بسیار محدود آن ممکن است مربوط به تعیین محتوای یک درس به خصوص شود. مثلاً برنامه ریزی درس ریاضی کلاس چهارم. ولی معمولاً دامنه عمل برنامه ریزی درسی وسیعتر از تعیین محتوای یک درس در یک دوره آموزشی می باشد، مانند برنامه ریزی دروس ریاضی طی دوره دبستان و دبیرستان. یا آنکه ممکن است شامل تعیین محتوی دروس یک رشته آموزشی شود، مانند برنامه ریزی درسی رشته فنی و حرفه ای. یا آنکه شامل تعیین محتوای کلیه دروس شود، مانند برنامه ریزی درسی دوره ی دبستان، دبیرستان و غیره.
در آخر می توان گفت که برنامه ریزی درسی در حقیقت جزئی از برنامه ریزی آموزشی است. برنامه ریزی آموزشی کلی تر و کلان تر از برنامه ریزی درسی است.
...........................
منابع:
فیوضات، یحیی (1381). مبانی برنامه ریزی آموزشی. تهران: ویرایش
لوی، الف. (1923). مبانی برنامه ریزی آموزشی (برنامه ریزی درسی). ترجمه: فریده مشایخ (1378). تهران: مدرسه.
برنامه ریزی آموزشی
برای برنامه ریزی آموزشی تعاریف مختلفی در کتاب فیوضات ذکر شده که در اینجا برخی از آنها را ذکر می کنم
لکت: برنامه ریزی آموزشی فراگردی است برای تعیین کردن هدف های مناسب، تشخیص دادن مسائل و نیازها و امکانات و محدودیت هایی که برای رسیدن به آن هدف ها موجود است یا محتملاً وجود خواهد یافت، و تنظیم کردن فعالیت هایی که برای رسیدن به آن هدف ها لازم است.
زی ملمان (1973): برنامه ریزی آموزشی فراگردی است که مشتمل بر تعیین نیازهای آموزش و پرورش، تنظیم استراتژی برای بر آوردن نیازهای مزبور، تهیه طرح ها و پروژه های اجرایی استراتژی مزبور، و گرد آوردن آنها در یک مجموعه یا سند.
یونسکو (1970): برنامی ریزی آموزشی برداشتی است منطقی و علمی برای حل مسائل آموزشی. چنین برداشتی مشتمل بر تعیین هدف ها و منابع، بررسی شقوق مختلف عمل و انتخاب عاقلانه بین آنها، تصمیم گیری در مورد هدف های مشخص در محدوده ی زمان معین، و بالاخره سازکردن بهترین تدابیر و وسایل برای تحقق بخشیدن منظم به تصمیمات مزبور.
برنامه ریزی درسی
اصطلاح برنامه درسی به معانی مختلفی به کار برده شده است. از جمله به عنوان برنامه ای برای یک موضوع درسی خاص در یک پایه ی تحصیلی مشخص، در طول یک دوره ی تحصیلی، یا به عنوان برنامه ی موضوع های مختلف درسی در طول یک دوره ی تحصیلی.
در سال های اخیر مفهوم برنامه درسی گسترش یافته است تا آنجا که برنامه تفضیلی کلیه فعالیت های یادگیری فراگیرنده، انواع وسایل آموزشی، پیشنهاداتی در مورد راهبردهای یادگیری و شرایط اجرای برنامه و .... را شامل شده است.
برنامه درسی شامل سلسله فعالیت هایی به شرح زیر است. تهیه و تنظیم فهرست رئوس محتوای درسی، تهیه و تولید مواد و وسایل آموزشی و به اجرا در آوردن و جایگزین کردن برنامه درسی در قالب نظام آموزشی (لوی، 1923).
به عبارت ساده تر برنامه ریزی درسی، شامل محتوای برنامه دروس است. گاهی برنامه درسی در مفهوم بسیار محدود آن ممکن است مربوط به تعیین محتوای یک درس به خصوص شود. مثلاً برنامه ریزی درس ریاضی کلاس چهارم. ولی معمولاً دامنه عمل برنامه ریزی درسی وسیعتر از تعیین محتوای یک درس در یک دوره آموزشی می باشد، مانند برنامه ریزی دروس ریاضی طی دوره دبستان و دبیرستان. یا آنکه ممکن است شامل تعیین محتوی دروس یک رشته آموزشی شود، مانند برنامه ریزی درسی رشته فنی و حرفه ای. یا آنکه شامل تعیین محتوای کلیه دروس شود، مانند برنامه ریزی درسی دوره ی دبستان، دبیرستان و غیره.
در آخر می توان گفت که برنامه ریزی درسی در حقیقت جزئی از برنامه ریزی آموزشی است. برنامه ریزی آموزشی کلی تر و کلان تر از برنامه ریزی درسی است.
...........................
منابع:
فیوضات، یحیی (1381). مبانی برنامه ریزی آموزشی. تهران: ویرایش
لوی، الف. (1923). مبانی برنامه ریزی آموزشی (برنامه ریزی درسی). ترجمه: فریده مشایخ (1378). تهران: مدرسه.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر